
Sitoreduktiv cərrahiyyə (CRS) – latınca “sito” (hüceyrə) və “reduksiya” (azaltma, çıxarma) sözlərindən yaranmış tibbi bir termindir. Bu prosedur qarın boşluğunda yerləşən bütün şiş toxumalarının – yəni peritoneal xərçəngin görünən izlərinin – çıxarılması məqsədilə həyata keçirilir.
Əsas məqsəd, xəstənin yalnız ömrünü uzatmaq deyil, eyni zamanda yüksək həyat keyfiyyəti ilə yaşamasını təmin etməkdir.
Sitoreduktiv cərrahiyyə zamanı cərrah:
Şişin yayılmış olduğu peritonun müxtəlif sahələrini çıxarır
Lazım gələrsə, bitişik və şişlə əlaqəli orqanları da əməliyyata daxil edir (məsələn, dalaq, bağırsaq hissələri, qaraciyər səthi və s.)
Əməliyyatın həcmi, şişin qarın boşluğunda yayılma dərəcəsinə əsasən müəyyən edilir. Əgər şiş yalnız bəzi bölgələrlə məhdudlaşırsa, yalnız həmin sahələr çıxarılır. Lakin xəstəlik geniş yayılmışsa, daha kompleks və geniş bir əməliyyat aparılır.
Xəstə əməliyyata götürülməzdən əvvəl:
Cərrah müxtəlif görüntüləmə müayinələri və analizlər vasitəsilə şişin yayılma dərəcəsini müəyyənləşdirir.
Əgər şişin tam çıxarılması mümkün deyilsə, əməliyyat tövsiyə edilmir.
Ən önəmli məqsədlərdən biri – cərrahın təcrübəsinə əsasən, orqanların sonradan funksional qalacaq şəkildə çıxarılmasıdır.
Bəzi hallarda, qarın boşluğundakı şişlərin tam yerini müəyyən etmək üçün laparoskopiya aparılır. Bu prosedurda:
Cərrah qarın boşluğuna nazik kamera ilə baxaraq birbaşa vizual qiymətləndirmə aparır.
Bu üsul, xüsusilə bağırsaq bölgəsindəki xərçəngin çıxarıla biləcək və ya bilinməyəcək dərəcədə yayıldığını müəyyən etmək üçün çox faydalıdır.
Əgər laparoskopiya nəticəsində şişin tam çıxarılması mümkün deyilsə, sitoreduktiv əməliyyat icra olunmur.
Sitoreduktiv cərrahiyyə peritoneal xərçənglə mübarizədə çox mürəkkəb, lakin həyati əhəmiyyət daşıyan bir prosedurdur. Əgər bu əməliyyat vaxtında və peşəkar cərrah tərəfindən aparılarsa, xəstənin ömrü uzana və gündəlik həyat keyfiyyəti yüksələ bilər.