Peritoneal Xərçəng Nədir?

Peritoneal Xərçəng Nədir?

Peritoneal xərçəng, qarın boşluğunu örtən incə membran olan peritonun xərçəngidir. Bu xərçəng ya peritonun özündən qaynaqlana bilər (birincili peritoneal xərçəng), ya da bədənin başqa bir hissəsindəki xərçəngin peritona yayılması ilə əmələ gələ bilər (ikincili peritoneal xərçəng və ya peritoneal metastaz).

Şişlərin Ölçüsü və Yayılma Səviyyəsi

Peritoneal xərçəng zamanı qarın boşluğunda yaranan şiş ocaqları bəzən düyü boyda kiçik, bəzən isə 5 sm və ya daha böyük ola bilər. Bu yayılma səviyyəsi, xəstəliyin mərhələsi və müalicə planının müəyyən edilməsində önəmli rol oynayır.

Qeyd: Peritona yayılmış xərçəng əksər hallarda IV mərhələ kimi qəbul edilir. Ancaq məsələn, yumurtalıq xərçəngi hallarında bu yayılma II və ya III mərhələ kimi qiymətləndirilə bilər.

Peritonun Strukturu və Bölgələrə Bölünməsi

Bədəni xaricdən örtən dəri necə qoruyucu funksiyaya malikdirsə, periton da qarın boşluğundakı orqanları daxildən örtərək qoruyur. Bu membran 13 fərqli bölgəyə ayrılır.

Cərrahlar hər bölgədə şişin olub-olmadığını və varsa, ölçüsünü nəzərə alaraq 0-dan 3-ə qədər bal verirlər:

0 bal – şiş yoxdur
1 bal – şiş 0.5 sm-dən kiçikdir
2 bal – şiş 0.5–5 sm arasındadır
3 bal – şiş 5 sm-dən böyükdür və ya çoxsaylı şiş ocaqları var

Peritoneal Xərçəng İndeksi (PCI)

Bütün 13 bölgənin balları cəmlənərək Peritoneal Xərçəng İndeksi (PCI) adlanan göstərici formalaşır:

Minimum PCI: 0
Maksimum PCI: 39

Bu indeks peritoneal xərçəngin yayılma dərəcəsini göstərir. PCI nə qədər aşağıdırsa, xəstənin sitosreduktiv cərrahiyyə və HIPEC (qarın boşluğuna isti kimyaterapiya) müalicələrinə cavab vermə və sağ qalma ehtimalı daha yüksəkdir.

Birincili Peritoneal Xərçənglər

Birbaşa peritondan qaynaqlanan xərçəng növləri də mövcuddur. Bu xərçənglər də digər növlərdə olduğu kimi I-IV mərhələ arasında qiymətləndirilir və peritonun daxilində yayılma səviyyəsinə görə mərhələ müəyyən olunur.